Wat maakt de minizeboe zo uniek?

Volwassen dwergzeboe´s (2,5 jaar oud) hebben een schofthoogte tussen 80 en 106 cm, gemeten achter de schouderbult. Toevallige voorbijgangers staan vaak verstomd te kijken langs de weideafsluiting naar onze superkleine koetjes. Doordat deze miniatuurrundjes ontstaan zijn door eeuwenlange natuurlijke selectie zijn het, ondanks hun enorm klein gestalte, zeer sterke dieren die gemakkelijk kalveren. Bij andere miniatuurdieren zoals bvb het minipaard, dat de laatste decennia ontstaan is door een doorgedreven menselijke selectie, treden er heel vaak geboorte- en gezondheidsproblemen op.

Bultrunderen

Pasgeboren minizeboekalfjes zijn 40 tot 60 cm groot en wegen tussen gemiddeld 10 kg. Een volwassen koe weegt tussen 100 en 200kg, een volwassen stier tussen 120 en 250kg. In vergelijking met andere dwergrunderen, zoals de Dexter is dit weinig. Dwergzeboes zijn eerder slank van bouw en hebben een fijn beengestel. Toch hebben zeboestieren een zeer krachtig en stoer voorkomen. De slanke achterhand vloeit over in een fors uitgebouwde voorhand met typische vetbult op de schouder. Vandaar dat zeboes ook wel bultrunderen worden genoemd. Bij volwassen stieren kan deze schouderbult opmerkelijk groot zijn. Ook de vrouwelijke dieren hebben een schouderbult, maar deze is heel wat kleiner en minder opvallend. Net zoals bij kamelen wordt in de schouderbult van de zeboe vet opgeslagen, dat dient als energiereserve bij voedselgebrek. Dwergzeboes hebben een smalle kop en een eerder lange, krachtige hals waaronder een grote huidplooi hangt, die ook wel kossum of halskwab wordt genoemd. Dwergzeboes hebben relatief kleine hoorns, maximaal 30cm lang. De hoorns zijn recht naar buiten staand, maar kunnen eveneens gekromd zijn. De oren zijn puntig naar buiten staand tot 22cm lang.

De huid is kort behaard en bestaat in alle kleuren die runderen maar kunnen hebben: zwart, grijs, wit, bruin, lichtbruin, rood, blond ... Dwergzeboes kunnen zowel éénkleurig als gevlekt zijn. Eénkleurige dieren vertonen vaak lichte kleurschakeringen op het lichaam. Vooral de stieren zijn donkerder van kleur rond de hals- en schouderstreek. Zo kan een bruine of grijze stier een zwarte gloed hebben op de nek- en schouderstreek. Bij de gevlekte zeboes heb je ´duizendspot´ en ´bont´. Dieren met een duizendspot-vlekkenpatroon hebben vele kleine vlekjes verspreid over het hele lichaam. Bij bonte dieren daarentegen bestaat het vlekkenpatroon uit grote vlakken. Bij deze laatste kunnen prachtexemplaren voorkomen, die ons doen denken aan het bonte haarkleed van de Holsteinrunderen.

Het haarkleed van dwergzeboes kan nog verkleuren naarmate ze ouder worden. Vooral tijdens de eerste drie levensjaren gebeurt het dat na de rui een andere kleurvariatie voorkomt. Bijvoorbeeld kan een jong dier met een lichtbruine vacht donkerbruin tot zwart gaan verkleuren. Bonte jonge dieren kunnen ook een iets ander vlekkenpatroon gaan krijgen in vergelijking met het voorgaande seizoen.

Vriendschappen voor het leven

Zoals alle runderen leven ook minizeboes in kuddeverband met een onderlinge sociale rangorde. De koeien sluiten vriendschappen voor het leven. Ze hebben vaste maatjes met wie ze graag samen grazen of samen slapen. Bij hechte sociale verbanden treedt zelfs synchroon gedrag op: de dieren grazen, herkauwen en rusten allen gelijktijdig. Afhankelijk van hun onderlinge relaties houden zeboerunderen een zekere afstand tot elkaar van enkele decimeters tot enkele meters. Door te dreigen, te wijken en elkaar te likken bevestigen runderen hun onderlinge relaties. Ze likken elkaar op plaatsen waar ze zelf niet bij kunnen. Dit likken heeft een kalmerend effect. Bovendien worden op deze manier parasieten verwijderd. Naarmate koeien ouder worden, neemt hun betekenis voor de kudde en het jonge vee toe. Ze zorgen voor continuïteit, door overdracht van kennis en ervaring. De oudste koeien krijgen het meeste respect en staan bovenaan de rangorde.

Vrouwen aan de macht

Buiten het voorplantingsseizoen leiden stieren in de natuur een solitair leven ver weg van de kudde. Bij de meeste hobbyfokkers van minizeboes lopen de stieren het gehele jaar door bij hun kudde. Op zich geeft dit weinig problemen, zolang er maar één stier aanwezig is. De stier krijgt ook zijn plaats in de sociale rangorde. Ook al is een stier sterk en dominant, hij zal zelden een plaats bovenaan de rangorde krijgen. Deze plaats is weggelegd voor de oudste koeien van de kudde.

Zeboes kunnen probleemloos 25 jaar oud worden. Het aanschaffen van een zeboe mag dus geen bevlieging zijn, maar moet doordacht gebeuren. Een minizeboekoe kan gemakkelijk een gezond kalf ter wereld brengen tot de leeftijd van 18 à 20 jaar. Daarna zal de vruchtbaarheid afnemen en kan de koe genieten van een verdiende rust. In de kudde worden de oude koeien met zeer veel respect en ontzag behandeld door de andere kuddeleden.

Krachtige uitstraling
Klein gestalte, krachtige uitstraling Vetbult als energiereserve
Vetbult als energiereserve prachtig stel hoorns
Stier met prachtig stel hoorns

Een speelse vriend!

Door hun lichte bouw en volboedkarakter zijn dwergzeboes, voor runderen althans, zeer vinnige dieren die dagelijks loopoefeningen doen in de weide en heel vaak 'spelen' met elkaar. Wanneer de dieren zelden in aanraking komen met mensen en een hele zomer onophoudend in de weide grazen zonder bijgevoederd te worden, is het vangen ervan een niet al te eenvoudige taak. Maar wanneer je veel aandacht besteed aan je zeboes worden ze al gauw aanhankelijk en komen uit je handen eten. Kalfjes die je met de fles opvoedt, worden zelfs supertamme huisdieren die komen spelen als je in de weide of stal bent, genieten van een borstelbeurt en zeer gemakkelijk meelopen aan de koord.

Verzorgers moeten wel beseffen dat een stier een ander wezen is dan een koe. Tegen de tijd dat een stier een jaar oud is, komt er een beslissend moment in de relatie verzorger - stier. De stier zal hem uitdagen en de verzorger moet kortstondig maar kordaat laten weten wie de baas is. Verder hebben dwergzeboes een zachtaardig karakter. Ze kunnen dan ook probleemloos samengehouden worden met andere dieren zoals paarden, pony's, geiten, schapen, varkens, alpaca's en alle pluimvee.